คำเมือง ภาษาพื้นบ้านมักจะมีสร้อยคำ - ชาญ สิโรรส
สร้อยคำเกี่ยวกับสี
ดำคึลึ หมายถึง คนอ้วนล่ำผิวดำ
ดำผืด หมายถึง ฝูงนกฝูงกาขนดำอยู่เป็นฝูง
ดำคุมมุม หมายถึง ดำสลัวอยู่ในความมืด
ดำขิกติ้ก หมายถึง ดำซุปเปอร์
ดำคิมมิม หมายถึง คนผอมกระหร่อง ผิวดำ
ดำเหมือนเเหล็กหมก หมายถึง ดำเหมือนเหล็กไหม้ไฟ
ดำเหมือนหมิ่นหม้อ หมายถึง ดำเหมือนเขม่าติดหม้อดินที่ไหม้ไฟ
ดำผึด หมายถึง ดำทั่วทั้งแถบ
ดำผึดำผึด หมายถึง ดำมากๆทั่วๆไป
แดงฮ่าม หมายถึง แดงอร่าม
แดงเผ้อเหล้อ หมายถึง แดงเป็นจุดใหญ่จุดเดียว
แดงปะหลึ้ง หมายถึง แดงจัดมาก
แดงปะหลิ้ง หมายถึง แดงอมชมพู แดงเป็นจุดเล็กๆ
เหลืองฮ่าม หมายถึง เหลืองอร่าม
เหลืองเอิ่มเสิ่ม หมายถึง เหลืองอมส้ม
เขียวอุ้มฮุ่ม หมายถึง เขียวแก่
เขียวปึ้ด หมายถึง เขียวจัดมาก
มอยอ้อดฮ้อด หมายถึง สีน้ำตาลหม่น
ขาวจั๊วะ หมายถึง ขาวนวล
ขาวโจ๊ะโฟ้ะ หมายถึง ขาวมากๆ
ขาวเผื้อะขาวเผือก หมายถึง มองไปทางไหนก็ขาวไปหมด
เปิดเจ้อะเห้อะ หมายถึง สีขาวซีด
หม่นซ้อกป้อก หมายถึง หม่นมัวหรือเทาอ่อน
หม่นโซ้กโป้ก หมายถึง หม่นสกปรกหรือสีเทาแก่
หมองซ้อกต๊อก หมายถึง ดูเก่า หรือซีด จืดไป
เส้าแก๊ก หมายถึง สีหม่นหมองมาก
เส้าตึ้มตื้อ หมายถึง ใบหน้าหมองคล้ำ สีมืดไม่สดใส
ลายขุ่ยหยุ่ย หมายถึง ลายพร้อย หรือลายเป็นดอกดวง
ใสอ้อดหล้อด หมายถึง สดใสแบบอาบน้ำเสร็จใหม่ๆ
ใส่ยงยง หมายถึง สว่างจ้า
สร้อยคำเกี่ยวกับแสง-เสียง
มืดแถ้ก หมายถึง มืดสนิท
มืดสะลุ้ม หมายถึง มืดสลัวๆ
มืดซุ้มซิ้ม หมายถึง มืดนิดๆ
มืดวุ่ยวาย หมายถึง มืดลางๆ ยังพอจำหน้ากันได้
แจ้งฮุมหุฮุมหู่ หมายถึง สว่างลางๆเลือนๆ
แจ้งฮ่าม หมายถึง สว่างจ้าสว่างเรืองรอง
แจ้งลึ้ง หมายถึง สว่างโร่เห็นได้ชัด
แจ้งดีขวายงาม หมายถึง สว่างปลอดโปร่งโล่งใจไม่มีอุปสรรค
หันวุยวาย หมายถึง เห็นเลือนๆลางๆ
ดั้กปิ้ง หมายถึง เงียบกริบ
ดั้กปิ้งเย็นวอย หมายถึง เงียบเชียบ
ดั้กแส้ป หมายถึง ไม่ได้ข่าวคราว
ดั้กก๊กงก หมายถึง นั่งนิ่ง
ดังทึดทึด หมายถึง เสียงดังก้องไปทั่ว
สร้อยคำเกี่ยวกับกลิ่น-รส
เหม็นโอ๊ง, เหม็นโอ่ หมายถึง เหม็นเน่า
จ๋างแจ้ดแผ้ด หมายถึง จืดชืด
ขมแก๊ก หมายถึง ขมมาก
ส้มโจ๊ะโล๊ะ หมายถึง รสเปรี้ยวมาก
ฝาดหยั่งก้นตุ๊ หมายถึง รสฝาดมาก
สร้อยคำเกี่ยวกับรูปร่าง-ลักษณะ
แหลวแหล้ะแหลวแล่น หมายถึง แหลกไม่มีชิ้นดี
แหลวแฝ้ะแหลวแฟ่น หมายถึง แหลกเป็นชิ้นเล็กชิ้นน้อย
แหลวแฟ่น หมายถึง แหลกเป็นชิ้น
แหลวแตว หมายถึง แหลกเป็นชิ้นของเหลวเหมือนน้ำ
แหลวเมอะมะ หมายถึง แหลกเป็นชิ้นเหนอะหนะ
เปิดโต้โหล้ หมายถึง เปิดโล่ง
แน่นแท้ก หมายถึง หนาแน่น แข็งแรง
มั่นถึ้งหรือแน่นถึ้ง หมายถึง หนาแน่น ไม่ขยับเขยื้อน
บางแต๊บแย้บ หมายถึง บางเบามาก
ซื่อเหมือนข้าวหนมวง หมายถึง ไม่ซื่อตรง (เป็นคำประชดประชัน)
ซื่อแซ้ด หมายถึง ตรงเหมือนไม้บรรทัด
แข็งเป๊ก หมายถึง แข็งมาก
แข็งเกิ้กเดิ้ก หมายถึง ลักษณะแข็งทื่อ
แข็งกึ่งดึ่ง หมายถึง แข็งทื่อเหมือนศพ
สูงเอิดเอิ้ง หมายถึง สูงใหญ่
สูงเหมือนเผด หมายถึง สูงเหมือนเปรต ผอมสูง
สูงใบ้สูงง่าว หมายถึง สูงมากจริงๆ
ต่ำแม้ดแก้ด หมายถึง ลักษณะคนเตี้ยแกร็น
ต่ำป้อกหล้อก หมายถึง เตี้ยหม้อต้อ
ต่ำม๊อกก๊อก หมายถึง มะขามข้อเดียว
สั้นป้อกหล้อก หมายถึง คนเตี้ยกลม
สั้นกิ้มดิ้ม หมายถึง สั้นจุ๊ดจู่
ยาวอ้าดลาด หมายถึง คนสูงใหญ่หรือสัตว์ตัวยาวใหญ่เช่นงู
ยาวโจ๊ะโละ หมายถึง หน้ายาว
ยาวเฟื้อย หมายถึง ยาวเป็นทางยาวไปตลอด
มุ่นมุ้กกุ๊ก หมายถึง สั้นๆทื่อๆ
มนมุ่งก่ง หมายถึง กลมใหญ่เห็นได้ชัด
มนแกว๊ด หมายถึง กลมดิก
มนอุ๊มลุ๊ม หมายถึง กลมๆรีๆ
ป้อมป้อกหล้อก หมายถึง เตี้ยกลมเล็ก
ปุ้มปุ๊กหลุ๊ก หมายถึง อ้วนกลมเล็ก
ตุ้ยอุ๋ยหลุน หมายถึง อ้วนใหญ่
ตุ้ยลุ้ย หมายถึง อ้วนท้วนสมบูรณ์
ตุ้ยเหมือนปกอึ่งยืน หมายถึง อ้วนจนลุกไม่ขึ้น
ผอมแก้งแด้ง หมายถึง ผอมขี้ก้าง ผอมแห้ง
ผอมเหมือนผีจั๊กแค่ หมายถึง ผอมมีแต่กระดูก
หม้ดผี้หลี้ หมายถึง สวยสดใส
หม้ดจุ้นอุ้น หมายถึง เปลือย
หม้ดสุ่ย หมายถึง หมดอันสุดท้าย
หม้ดหลึ้ง หมายถึง หมดเกลี้ยงไม่มีเหลือแม้เศษเล็กน้อย
หม้ดโม่งโก้ง หมายถึง หัวโล้น
งอก๊อกหง้อก หมายถึง เปรียบเทียบกับคนหน้างอ
งอก่องด่อง หมายถึง นอนขดตัว
เต๋มแฟ้ด หมายถึง เต็มแบบยัดทะนาน
เต๋มเป้ง หมายถึง เต็มจนตุง
เต๋มอ้าดฟาด หมายถึง เต็มจนแน่น คับ
เต๋มตี้ หมายถึง เต็มที่
ล้นฟะฟะ หมายถึง ล้นจนหก หรือกระฉอก
ตอกบ๊ะบ๊ะ หมายถึง ตอกหลายๆที
หลมหล่าย หมายถึง (หลวมล้ำไป) หลวมเกินพอดี ง่าย
หลมไพ หมายถึง ง่ายนิดเดียว
จุ้มอึ๊กนึ๊ก หมายถึง ชุ่มชื่น ชื้น
เปี๊ยะหล้อมจ้อ หมายถึง เปียกหมดทั้งตัว ตั้งแต่หัวจดเท้า
เปี๊ยะป๊อกซ๊อก หมายถึง เปียกโชก
เปี๊ยะปิ๊กซิ๊ก หมายถึง เปียกนิดหน่อย
ฮูโจ้โหว้ หมายถึง รูเบ้อเริ่ม
ฮูโจ้ดโหวด หมายถึง รูใหญ่เห้นชัดเจน
ก๋วงโจ้โหว้ หมายถึง รูกลวงใหญ่ลอดง่าย
ก๋วงโต้โหล้ หมายถึง เปิดกว้างโล่ง
ก๋วงโจ้ดโหวด หมายถึง เห็นได้ชัด
อ้าก้าบงาบ หมายถึง อ้ากว้าง
งามผี้หลี้ หมายถึง คนที่เริ่มเป็นสาว และมีหน้าตาสวย
งามแต๊งามว่า หมายถึง สวยจริงๆ
งามใบ้งามง่าว หมายถึง สวยมากจริงๆ
งามแต๊นอ หมายถึง สวยจริงหนอ
เก่าโคะโละ หมายถึง เก่ามาก
ขุ้นโอ๊ะโม๊ะ หมายถึง ขุ่นมาก
พุ่ยลั้งลั้ง หมายถึง ยุ่ยเป็นผุยผง
ก๋องอ้อกหย้อก หมายถึง กองรวมกันเป็นก้อน
เหม๊าะขนาด หมายถึง เหมาะสมมาก
เนียนแน้ก หมายถึง รวดเร็ว
บานเผ้อเหล้อ หมายถึง เบ่งบานเต็มที่
บานผี้หลี้ หมายถึง เริ่มผลิบาน
ก๊ดโก้งโหง้ง หมายถึง ไม่ตรง
ก๊ดหง้อกก๊ดแหง้ก หมายถึง คดไปคดมา
โก่งโข้งโหย้ง หมายถึง โค้งสูง สูงหลังโกง
ใหญ่นกเก๊าเฒ่าหมูหมา หมายถึง เป็นผู้ใหญ่เสียเปล่าทำอะไรไม่ได้
ห้อยโต้นโหล้น หมายถึง แขวนโตงเตง แกว่งไปแกว่งมา
ห้อยเติ้งเหยิ้ง หมายถึง แขวนอยู่กับที่
ติดถ้ะติดถ้าบ หมายถึง ติดมากจนแกะไม่ออก
ติดถ่ำติดแถ๋ หมายถึง ติดตามไม่ยอมพราก
ผ้ดหล่าย หมายถึง ทะลุ
เส็ดขำตี้ หมายถึง อยู่หมัด ตายกับที่
แล้วขำตี้ หมายถึง ตายในที่เกิดเหตุ
เหี่ยวหยุ้บหย้าบ หมายถึง เหี่ยวย่น
ยานเติบตาบ หมายถึง ยานมาก
ยานเติบเต๋ย หมายถึง ยืดยาด
ยานตุ่งตว่าง หมายถึง หลวมโพลกเพลก
ยานเปียงแอว หมายถึง สิ่งที่ยานมากจนถึงเอว เช่น ผม นม
ปุ๊สุ่นบุ่น หมายถึง ผมฟูฟ่อง
เค่งติ้งติ้ง หมายถึง การแน่น คัดเต้านม หรือ รัดตึง
สาวจิ๊ดริด หมายถึง เริ่มโตเป็นสาว แม่สาวน้อย
สาวจี๋ หมายถึง เริ่มผลิเนื้อสาว ยังไม่ทันแตกสาว
สาวจ้อน หมายถึง สาวใหญ่
ขำก๊ะงะ หมายถึง ค้างคาอยู่
ขำพู่หลู้ หมายถึง มีสิ่งอุดตันติดอยู่ เช่นท้องผูกถ่ายไม่ออก
ขำหงะขำหงาน หมายถึง งานติดพันแกะไม่ออกเลิกไม่ได้
นวลหนุ้งหนุ้ง หมายถึง นุ่มนิ่ม
เลิ้กเสี้ยงอย่าง หมายถึง ลึกมากสุดหยั่งได้
กีดเหมือนหับปู๋ หมายถึง แคบมาก
กีดเท่าแมวดิ้นต๋าย หมายถึง แคบเท่ากับพื้นที่ที่แมวดิ้นตาย
กว้างโล่งโก๊ะโล่งโก๋น หมายถึง เปรียบเทียบความกว้างจนทะลุปรุโปร่ง
ยางเมี๊ยะเมี๊ยะ หมายถึง เหนียวเหนอะหนะ
เบาโหย้งโหย้ง หมายถึง บางเบามาก เบาโหวงเหวง
ห่างบะล่างข้างเข้ง หมายถึง ห่างมากและไม่เป็นระเบียบ
หน้อยล้ำเจ้น หมายถึง น้อยมาก
ละอ่อนต่อนแต่น หมายถึง เด็กๆ เล็กๆ
วุ่นวะวุ่นวาย หมายถึง วุ่นวายมาก
ส่ำปี้ส่ำป้อ หมายถึง เด็กเล็กที่อยู่รวมกันปะปนคละเคล้า
บะหลิ้กปิ้กป้อก หมายถึง ตัวกะจิดริด กะจ้อยร่อย
เป๋นปุ๋มอ้องย้อง หมายถึง ลักษณะคนเป็นโรคพุงโร
ควันจุ๊งจุ๊ง หมายถึง ควันคละคลุ้ง
มอดพ้องแพ้ง หมายถึง กลางๆ ขนาดพอเหมาะ
เบี้ยวโหล้งโหง้ง หมายถึง ไม่ตรง คด
ขะหลิกจิ้กจ้อก หมายถึง สิ่งละอันพันละน้อย ของเบ็ดเตล็ด
หล้วกล้ำ หมายถึง ฉลาดมาก
หล้วกนักแก หมายถึง ฉลาดพอตัว
หล้วกใบ้หล้วกง่าว หมายถึง ฉลาดเอามากๆ
บะลุ่นบะจุ๋น หมายถึง อีรุงตุงนัง
ไก๋จิววิว หมายถึง ไกลมาก
เฮี่ยฟึเฮี่ยฟึ้น หมายถึง กระจัดกระจายไม่เป็นระเบียบเรียบร้อย
ต๋ามจ๊อกต๋ามแจ่ง หมายถึง ตามมุมต่างๆ ของห้องหรือตู้
ลูกหน้อยห้อยข้าง หมายถึง เอากระเตงลูกไว้ข้างๆ (แม่ลูกอ่อน)
บางแต๊บแย็บ หมายถึง บางมาก
ตุ้ยอะเลิ้มเพิ้มเพ้อ หมายถึง อ้วนเทอะทะ
